Home

Schrijven

Windstilte van de ziel

Ik kreeg een dezer dagen het boek Stil de tijd en Heimwee naar de mens van Joke Hermsen in handen. In een gesprek met Arie Boomsma op Ned 2 antwoordde dezelfde Joke Hermesen: mensen die geen seks hebben kunnen niet gelukkig zijn. 

Ik begrijp niet waarom mensen, die niet in een sexuele relatie zitten, of hoe zeg je dat, geen toegang zouden hebben tot geluk; alsof in deze aangelegenheid (de toegang tot geluk) een essentieel onderscheid moet worden gemaakt tussen seksueel actieve lieden vs. meer passieve lui, die zich niet seksueel verhouden tot een partner. Dit is zonder meer discriminerend, en verondersteld ook dat zaken als "in een verhouding staan", of "seksueel actief zijn" een duidelijk bepaalbare inhoud hebben; tenslotte, wat is dat precies, "in een relatie zitten", "seks hebben", "geseksueerd zijn"... 

Ook 'Filosoof' Joke Hermsen schrijft (zoals zoveel 'filosofen')  in haar boeken over allerlei grote geesten uit het verleden, en het publiek is blijkbaar ook erg dol op haar publicaties; het is er zelfs verlekkerder op, dan op de boeken van de grote geesten zelf.  Kortom: Uitzonderlijke geesten blijven ongelezen, en doorsnedige geesten worden maar al te gretig afgenomen...

Na haar boeken te hebben gelezen besefte ik weer eens zoveel te meer dat ik liever de eigenlijke en echte ouden lees: wat er daarna door filosofen als Joke Hermsen over hen is geschreven, vergemakkelijkt dan misschien de toegang, en helpt hun geschriften in zekere zin wel te promoten, maar betekent verder niet veel. 

Filosofie kun je niet vereenvoudigen, want dan gaat de essentie verloren.  Tot op zekere hoogte is de eenvoud en simpliciteit zelfs een leugen.  Of een reactionaire eis : Wij willen het simpel houden !  En heb je ooit gehoord van een ziener, of filosoof die getrouwd was of huiselijk ingesteld? Nee, die huiselijke bezighouding zou pas echt de pest zijn voor de betreffende ziener.  

'Filosofen' als Joke Hermsen gebruiken dan ook de grote geesten om met hun eigen geschriften te kunnen scoren.  Niets gaat ze daarin te ver ... een enkele verwijzing naar Nietzsche volstaat, "Nietzsche dit ..." of "Nietzsche dat ...", en klaar is Kees, verder maakt het niet meer uit wat er gezegd wordt of geschreven staat, want van de zegening van de ouden is men verzekerd. Wat zou Nietzsche ervan hebben gedacht dat zijn geweldige uitspraak: "windstilte van de ziel", door Joke Hermsen voor minder dan 3 euro werd verkwanseld? Heimwee naar de mens van Joke Hermsen haalde in 2004 de shortlist voor het beste filosofische boek van het jaar. De liefde dus, over de 18e eeuwse schrijfster en filosofe Belle van Zuylen, werd bekroond met de Halewijn literatuurprijs 2008 en genomineerd voor de Libris literatuurprijs 2009.

Zoals Schopenhauer, die zich erg bewust was van de nare kanten van het boekbedrijf, nuchter opmerkte:  Omdat talent schaars is en geestelijke rijkdom dun gezaaid,kan het niet anders dan dat het overgrote deel van de gepubliceerde boeken slecht is,een woekerend onkruid der' literatuur'. Deze overproductie wordt veroorzaakt door het feit dat er met boeken geld te verdienen valt. Literatuur is verworden tot een ordinaire bedrijfstak waarin schrijvers, uitgevers en recensenten gemene zaak maken, met geen ander doel dan het publiek een paar daalders uit de zak te kloppen. Recenseren op grond van aanbevelingen door bevriende schrijvers, collegiale consideratie of zelf steekpenningen van uitgevers... In de regel worden boeken in het belang van de boekhandel gerecenseerd en niet in het belang van het publiek.

Na al die jaren is dat alleen nog maar erger geworden. De dwergen op de schouders van de ouden kwetteren en kwetteren maar door, en een verwijzing hier of daar moet doen geloven dat al het geschrijf wordt gedragen door de ouden, de grote meesters en meester-denkers...  Het mag er dan op lijken dat de hedendaagse mens filosofisch actiever is dan ooit, maar meer dan gekwetter is het niet, zolang de kassa maar klopt...

'' Ik hou van Holland was het meest bekeken programma rond de jaarswisseling.  Zo'n 1,1 miljoen kijkers vergaapten zich aan de show.   Het kijkcijfer vormt het zoveelste bewijs  van de armoedigheid van "het geestelijke leven",  zoals men dat vroeger noemde.   Met de kijkers zou misschien medelijden moeten worden opgebracht, tenslotte hebben ze zichzelf niet groot gebracht en laten ze zich telkens weer misleiden door de marketing en de strategieen van de programmamakers, die hen met sentiment, glimmer en glitter, mooie lichamen en fonkelenke lichtjes beroven van elk kritisch bewustzijn.   Anderzijds, het kijkcijferpubliek vormt toch ook een steeds luider stem, die steeds meer programma's en zendtijd voor zich opeist, wat zo ook zijn tol heeft; dat maakt dat je er toch ook niet teveel medelijden voor kunt opbrengen toch!