Home

De schets/tekening hierboven aan deze pagina "vanuit de nachtzijde van het leven"

Het is het gezicht, van iemand die vanuit de nachtzijde van het leven  aan het venster komt kijken, als het ware, met een zekere schroom en aarzeling in de blik.  Het gezicht vormt precies een rimpeling op het nachtelijk oppervlak, een gefixeerde, maar toevallige configuratie van enkele halen en lijntjes.  Die lijken in het wit te zijn aangebracht, en wit vormt -evenmin als zwart- geen kleur; de figuratie is als het ware kleurloos, er wordt enkel gewerkt met het donker en het licht, de tegenstelling tussen dag en nacht.

 Het leven speelt zich niet alleen maar overdag af; het houdt ook van de nacht.  En die heeft ook haar aanspraken.Toch misgunt de nacht de dag niets; de dag is de dag, de nacht de nacht, en elk respecteert het speelterrein en de stille noodzaak van de ander.  Zo komt het gezicht aan het venster kijken : het zegt de dag goeiedag, meer niet, het komt niet beleren en draagt geen superieure waarheid aan.   Dat is de nederigheid, of schroomvalligheid van de nacht, die genereus is.   Geenszins opdringerig, dus, zonder aanspraken en zonder enige autoriteit te claimen...  Het gezicht komt er even kijken, maar in de blik en het aangezicht lees je geen uitroeptekens, zo van: zie, hier ben ik !

 Vandaar misschien de onderkoelde toon van de ets: het profiel, de vervoeging van de lijnen op het oppervlak is weinig expressief, zo min expressief als mogelijk; het roept geen affect op en drukt ook geen gevoeligheid uit.Vanaf de keerzijde van de dag bezien, kan het er niet om gaan om uitdrukking te geven aan een innerlijk leven : De diepte waarvoor het zielenleven staat, is een effect van de oppervlakte, zoals ook het profiel van het gezicht zelf een effect is van de modulaties van het zwart.  
   
 Dag en nacht vormen tegengestelde polen, de een de keerzijde van de ander; zo ook de verhouding tussen de diepte van het gemoed en de modulaties van het zwart, van de uitwendigheid.   Nuchterder kan welhaast niet : de tekening is erg ingetogen, maar de innigheid ervan kan niet in verband worden gebracht met enige godsdienstige pieteit, bijv.: de sereniteit van de tekening is door en door werelds.    Het is een innigheid die niet meer kan opstijgen naar hogere vlakken : Een verzwaarde innigheid, zo verzwaard echter dat die geheel verlost is, verlost van elke hang naar het hogere, bevrijd van elke transcendentaliserende aandrift.